السلام عليكم ورحمه الله وبركاته
والان وكما وعدناكم سنورد لحضراتكم اول ثلاثه محاضرات في ماده الفسيولوجي راجين الله ان تنال اعجابكم والان اتركم مع محاضرات الفسيولوجي ونقول بسم الله
المحاضرة الاولى
المحاضرة دي هتكون ان شاء الله عن حاجه اسمها ال homeosatsis
الموضوع بيعتمد على قرايته و فهمه بس مش اكتر
هنتكلم فيه عن اربع نقط :
- تعريفه
- اهميته
- اجهزه الجسم المختلفه و دورها فى ال homeostasis
- ازاى كل جهاز بيقوم بعمله عشان يحقق ال homeostasis
نبدأ واحده واحده
اول حاجه ايه معنى الكلمه دى
homeo = the same = نفس الشئ
stasis=staying =الوضع
بمعنى انها بقاء حاله الجسم زى ماهو على حالته السليمه عشان يقدر يقوم بالوظائف المختلفه
طب لو رجعنا شويه للجسم هنلاقى انه بيتكون من
cell....>tissue....>organs....>systems
خدنا فى ثانوى ان الخليه هيا وحده البناء و كل مجموعه خلايا بتكون نسيج زى
- النسيج العضلى ......muscular tissue
- النسيج العصبى.....nervous tissue
- النسيج الطلائى ....epithelial tissue
و كل مجموعه انسجه بتكون عضو زى
stomach.....المعده
lung......الرئه
و الاعضاء بتكون الاجهزه
respiratory system ..........الجهاز التنفسى
digestive........الهضمى
.nervous........العصبى
muscular........العضلى
endocrine......جهاز الغدد الصماء
immune.........الجهاز المناعى
reproductive.....الجهاز التناسلى
skeletal............الجهاز الهيكلى
نرجع تانى لاول نقطه
اننا بنحافظ على حاله الجسم زى ماهيا عشان تقوم بالوظائف المختلفه
خلايا الجسم موجوده اصلا فى حاجه اسمها fluid mediam
و اللى من خلاله بيتم نقل الاكسجين و المواد الغذائيه الى الخلايا دى
و ال fluid دا بيتقسم كالتالى :
body fluid = intracellular fluid(ICF)+ extracellular fluid(ECF)
كلمه intra يعنى داخل
extra=خارج
cellular =خلوى
بمعنى ان سوائل الجسم بتنقسم الى جزء داخل الخليه و دا اللى هو السيتوبلازم و جزء اخر خارجها اللى هوا extra cellular fluid
او اللى بنقول عليه internal environment of the body يعنى البيئه الداخليه للجسم
و ال extracellular fluid ده بيتكون من جزئين هوا كمان
1-interstitial و دا السوائل اللى موجوده بين الخلايا و بعضها
كلمةinter يعني بين
2-intravascular و دا السوائل اللى موجوده فى الblood vessels ( الأوعية الدموية ) و هو ال blood
لحد دلوقتى احنا اتكلمنا على ان الجسم بيتكون من خلايا و انسجه و ....
و اتكلمنا على تقسيمه ال body fluid
ايه بقى علاقه الكلام ده بالعنوان بتاعنا اللى هوا ال homeostasis ؟
الاجابه فى الجمله دى
body fluid has o2 & nutrients & ions that are important for the cells to maintain their life
معنى كده ان انا مهم جدا احافظ على تركيب المواد فى body fluid
زى ماهيا عشان اضمن ان نفس الظروف هتكون موجوده فى ال internal environment or ECF
و بالتالى المواد اللى بتتنقل للخلايا و الانسجه تفضل نسبتها ثابته و من خلال كده تكون وظيفه الخلايا و الانسجه دى زى ماهيا
و هوا دا اللى عاوزين نحققه
عاوزين نحقق ال homeostasis
so
it's important to maintain constant conditions in the internal environment as normal cell function depends upon this constancy the maintainance of static or constant conditions in the internal environment is called homeostasis
كده وصلنا لمعنى كلمه homeostais بشكل اوضح
اهميته advantages of homeostasis
1 increased chances for survival allows freedom to work and live in a great variety of climatic conditions
3-permit proper functioning of the brain
و تالت حاجه دى هيا الاهم لان المخ هوا اهم الاعضاء على الاطلاق هوا اللى بينظم شغل باقى الاعضاء فى الجسم
طب فى سوال
لما هوا الhomeostasis دا بينظم الجسم و بيحافظ على كل حاجه زى ماهيا ليه بيحصل اختلال فى وظائف الاعضاء و بالتالى ليه بيظهر المرض ؟
اقولك
homeostasis isn't unlimited meaning that the body can resist changes in the internal environment but to variable range and time
يعنى الموضوع مش مطلق و الا مكانش ظهرت الامراض
so, almost all diseases are failures of homeostasis
بكده عرفنا معنى ال homeostasis و ايه اهميتها
بيتبقى لنا نعرف ازاى بنحقق ال homeostasis بمعنى
homeostatic mechanisms of the major functional systems
بعنى ان كل جهاز من اجهزه الجسم بيقوم بايه عشان اقدر احقق و اوصل لل homeostasis
1- circulatory system tere is contineous movement of blood in the circulatory system between blood capillaries and interstitial spaces
بعنى ان المواد بتتنقل بين الدم اللى فى الاوعيه الدموعيه و السائل اللى بين الخلايا يعنى مثلا بنطرد co2 , و نستيدل مكانه o2 عن طريق ال diffusion الانتشار
2 _respiratory system movement of the air into and out of the alveoli الحويلات الهوائيه renews the air in them بعنى انى باطرد co2 و لكن المره دى بره الجسم و باخد مكانه اوكسجين و بكده باحافظ على نسبتهم ثابته فى الجسم
3- digestive system nutrients are absorbed into the blood from the gastrointestinal tract
بمعنى ان المواد الغذائيه بيقوم الدم بامتصاصها من القناه الهضميه و بينقله الى باقى الجسم عن طريق الجهاز الدورى زى ماقلنا اول حاجه
4 -(الجهاز العضلي الهيكلي ) the musculoskeletal system help movement
هوا اللى بيساعد على الحركه
5-nervous system send impulses to muscles to control movements
6-endocrine system regulates cellular functions by hormones
الجهازين دول هما اللى بيتحكمو فى عمل باقى الاجهزه عن طريق النبضات العصبيه و الهرمونات
7- immune system defends against foreign bodies
بكده يبقى عرفنا معنى ال homeostasis و اهميته و ايه ال mechanism بتاعته
يتبقى لنا اخر حاجه اللى هيا ال components of homeostatic mechanism
بمعنى ازاى كل جهاز بيقوم بعمله عشان يحقق ال homeostasis
عندنا دايره مكونه من تلات حاجات
1 receptors = sensors او المستقبلات detect changes environment inside and outside the body send information to the controllers
2 controller المتحكم
receive information from receptors and compare between it and the set point if there is changes it send signals for correction these changes
بمعنى انها بتستبقل النبضات من المستقبلات و تقارنها بالمستوى الطبيعى النقطه اللى عندها الجسم بيأدى شغله طبيعى اللى هيا set point لو فى تغيير
يبقى هترسل نبضات للمكون التالت اللى عندنا اللى هوا ال effectors
3- effectors
و دى اللى بتستقبل النبضات من ال controller و بتتحرك من خلالها
و شغل التلات مكونات دول بيتم من خلال حاجتين
ياما حاجه اسمها negative feed back
و اللى بيتلخص عملها فى الجمله دى
it opposes changes and maintain stability
بمعنى انه حصل تغيير فى بيئه الجسم و اتنبه له المستقبلات و اتنقل التنبيه للمتحكم التأثير الناتج هيكون عكس التغير ده
زى مثلا لما واحد درجه حرارته تعلى الجسم بيتحرك عشان يقلل درجه الحراره من خلال ال Mechanism اللى اتكلمنا عليها فوق دي
تانى حاجه ال positive feed back
the response is in the same direction as the stimulus
زى مثلا فى حالات الولاده و انقباض الرحم اثناء الولاده اللى هوا uterine contraction during childbirth
انقباض الرحم فى البدايه هو نفسه بيزود الانقباض اكتر و اكتر عشان يساعد فى نزول الجنين و دا بيتم عن طريق هرمونات بتتحرك من خلال الmechanisme اللى اتكلمنا عليها فوق
بكده يكون تقريبا دا كل حاجه عن ال homeostasis
المحاضرة التانية
اتشرح فى المحاضره حاجتين رئيسيتين
- measurement of body fluids قياس السوائل اللى فى الجسم
- تركيب ال cell membrane و وظائف اجزاءه المختلفه
measurement of body fluid
- عندنا حاجه اسمها مبدأ التخفيف
بتقول :
the volume of each body fluid compartements can be measured by injecting a substance that will stay only in one compartement* and calculate the volume of the fluid in which the substance is distributed
- يعنى ايه بقى دا كله ؟
- انا عاوز اقيس حجم fluid عندى مثلا فى جزء معين من الجسم
- فهقيسه بطريقه التخفيف دى اللى فيها بنحقن الجزء ده بكميه معروفه من ماده معينه متخصصه انها تبقى موجوده فى الجزء ده من الجسم
و بعدين ؟
- و بعدين بنقيس تركيز الماده دى فى ال fluid اللى فى الجزء دا من الجسم
- يبقى كده عندنا كميه الماده ده و حجمها اصلا قبل ما نضيفها فى الجسم
- غالبا الماده دى ممكن تبقى صبغه dye
- هنعوض فى المعادله دى اللى هيا بتقول
volume of fluid in ml = the amount of dye injected \ concetration ofdye per ml of fluid
- و دى صور جابها كريم عشان توضح القانون ده
حجم الفليود ده بالمليليتر بيساوى كميه الصبغه اللى تم حقنها مقسومه على تركيز الصبغه دى لكك ملليلتر من الفليود
- فحاجه مثلا زى extracellular volume بنحسبها ازاى
اننا بنسختدم ماده معينه بتفضل موجوده فى ال extracellular fluid بس زى مثلا sucroseو inulin و mannitol و بنرجع نعوض فى المعادله اللى فوق
- حاجه تانيه زى plasma volume
بنقيسها باستخدام صبغه بتمسك فى البروتينات اللى موجوده فى البلازما اللى اسمها (plasma proteins) زى مثلا صبغه اسمها evan's blue ( هيا اسمها كده على السم العالم اللى الى عملها ,,مش لازم ترجمه )
- نيحى لل interstitial fluid
دى مش بتتقاس بطريقه مباشره زى الاتنين اللى فوق دول لكن بنقيسها بطريقه تانيه اننا نحيب حجم ال extracellular fluid volume و نطرح منه حجم البلازما
so
ISF volume = ECF volume - plasma volume
لاحظ اننا قلنا قبل كده ان ال ECF بيتقسم لحاجتين -اول حاجه ISf اللى هوا السائل بين الخلايا و بعضها
-و تانى حاجه intravasular fluid اللى هوا موجود فى الاوعيه الدمويه و دا اللى هوا البلازما و خلايا الدم
فعشان اجيب حجم ال ISF بنطرح حجم البلازما من حجم ال ECF )
- كمان ال intracellular fluid
اللى هوا جوه الخلايا مش بنقدر نقيسه بطريقه مباشره
و لكن بنطرح حجم ال ECF من حجم الfluid اللى موجود فى الجسم كله
ICF volume = TBW - ECF volume
( لاجظ بردو اننا اتفقنا ان ال fluid اللى فى الجسم بينقسم حاجتين ICF و ECF )
- اخر حاجه عشان نقيش ال TBW او كل كميه ال fluid
دى بنقسها بأننا بنستخدم ماده بتتوزع بطريقه مباشره فى الجسم كله فى ECF زى ال ICF زى ماده اسمها deuterium oxide
تاني حاجة هو
cell membrane
it's a lipid, bilayer, thin , elastic, and very selective membrane
lipid *دهنى
bilayer* ذو طبقتين
thin* رفيع
elastic* مرن
selective* اختيارى
protein and lipid
هنتكلم الاول عن ال lipid
phospholipid و cholesterol و glycolipid
*اول حاجه ال phosopholipid
- نسبتها 75% من نسبه ال lipid
- و من اسمها بتتكون من جزء فوسفات و جزء دهنى
- و كل جزئ من جزيئات ال phospholipid دى بيتكون من head و tail
- زى ماحنا شايفين فى الصوره لو ركزنا على جزئ ال phospholipid
a) posphate part =head
و دا اللى بيكون ال head و من مميزاته انه soluble in water او hydrophilic يعنى محب للماء او بيدوب فى الميه و دا بيكون مواجه للماء او من الناحيتين بتوع غشاء الخليه
b) lipid part = tail
و دا بيكون ال tail و من مميزاته انه insoluble in water او hydrophobic يعنى غير محب للماء و مش بيدوب فيها و دا بيكون اتجاهه لمركز الغشاء لانه بيبعه عن الماء الموجود داخل الخليه نفسها و كمان موجود خارجها
طبعا مفيش حد فاهم حاجه نركز شويه فى الصوره دى يا شباب
- هنلاقى على اليمين من تحت جزئ ال pospholipid و بيتكون من جزئين
- جزء لونه احمر و دا ال head و جزء عامل زى الخيط و دا ال tail
- لو ركزنا فى اتجاه كل جزء منهم بالنسبه لاتحاه غشاء الخليه
- هنلاقى ان الغشاء عباره عن طبقتين
طبقه منهم ملاصقه لداخل الخليه و طبقه بتواجه خارج الخليه و فى بينهم مسافه
- ال tail بتاع كل جزيئين من ال phospholipid هنلاقيهم بيواجهوا بعض فى ال مركز المسافه بين الطبقتين و هنلاقى ان ال head بيبعدوا عن بعض و بيتجهوا للماء الموجود داخل الخليه و حول الخليه كمان
*تانى حاجه الcholesterol
و دا نسبته عشرين فى الميه من ال lipids
located between the phospholipid molecules and is needed for normal flexibility of the membrane and making it less fluid*
يعنى ايــــــــــــــه ؟
- يعنى بيكون موجود بين جزيئات ال phospholipid و دوره بتلخص فى انه بيخلى الغشاء مؤن شويه او بيديله درجه من الصلابه عشان ميتحولش لسائل
و لو رجعنا للصوره اللى فوق هنلاقيها لونها اصفر و بين الجزيئات فعلا
*تالت ومكون من مكونات ال lipidsال glycolipids
- و دا من اسمه بيتكون من جزء دهنى و هوا عباره عن phospholipid و دا بيمسك فى جزء تانى هوا oligosaccharide chain او سلسله عديد السكر
- و دى بتكون موجوده فى ال ECF بس
نيجى لتانى جزء من مكونات ال cell membrane و دا اللى هوا ال protein
و دا بيتكون من جزئين integral protein و peripheral protein
1-integral protein
- و دا بيخترق الغشان كله بالطلبقتين اللى فيه كأنه بيمر من الطبقه الداخليه للغشاء الى الطبقه الخارجيه
- زى مثلا انبوبه فى الغشاء بتوصل بين داخل الخليه و خارجها
- لو رجعنا للصوره هنلاحظها اكتر
طب و دا ايه وظيفته ؟
اقولك a- act as channels
لمرور الايونات مثلا
b- act as receptors
مستقبلات للهرمونات
c- act as pumps
مضخات للايونات اللى بتتنقل بحاجه اسمه active transport هنعرفها دلوقتى
2-peripheral protein
it's loosely attached to intracelular face of the membrane*
- و دى بتكون ماسكه بحريه فى الطبقه الداخليه الواجهه لداخل الخليه
حاجه اخيره بالنسبه لتركيب ال cell membrane
- عندنا حاجه اسمها glycoprotein
- و دى بتكون عباره عن integral preotein ماسكه فى short oligosaccharide chains
- و بتكون موجوده فى ال ECF بس زى ال glycolipid
- كده احنا عندنا ال glycolipid و glycoprotein فى بينهم حاجه مشتركه انهم موجودين فى ال ECF بس
- الاتنين دول بيكونو حاجه اسمها glycocalyx
- و دا زى غطاء حول الخليه نفسها له الوظائف التاليه
1-cellular recognition and identification بنتعرف على الخليه من خلاله
2- cellular attachement بيربط بين الخلايا و بعضها
3-act as receptors substances for binding hormones مستقبلات للهرمونات
المحاضرة التالتة
عن ال blood
1.plasma و هى عبارة عن ميه water و بروتين protein و املاحsalts
2. خلايا cells وهى
- الRBC كرات الدم الحمراء ...
- و ال WBC... الكرات البيضاء
- و الplatlets ,, و هى الصفائح
function of blood
لما هنتكلم عن وظائف الدم هنتكلم عن وضيفه كل جزء منه و بعدين نتكلم على وظيفته ككل
-وظيفتها هيا oxygen and carbon dioxide transfusion
بمعنى ان من خلال ال RBCs بننقل الO2 و CO2 و بيمرو الى داخل RBC من خلال ال membrane بتاعها
دورها فى الدفاع عن الجسم فى ال immune system (جهاز المناعة )
دورها بيتلخص فى الاتى
- بتحيط الاجسام الغريبه و بتقتل الطفيليات
engulfing of foreign bodies and killing parasites
- و كمان formation of antibodies against invading organisms
بتكون الاجسام المضاده ضد الاجسام الغريبه
- و فى عندنا شابتر كامل لل immunity هنفهم فيه اكتر دور ال antibodies
ليها دور مهم جدا فى blood clotting تجلط الدم بعد الجرح
ليها ادور كتير ممكن نقول منها
- أولا maintain viscosity of the blood
يعني بتظبط لزوجة الدم
و دا بيتم عن طريق البروتينات اللى فى البلازما و دا بيساعد ان ضغط الدم يفضل ثابت فى الاوعيه الدمويه
- و كمان transporting of substances by acting as carriers
بتنقل بعض المواد زى الهرمونات و الايونات
- و كمان عندنا حاجه اسمها immunoglobulines و دى لها دور فى الدفاع عن الجسم بردو
فى وظائف تانيه ليها علاقه بال blood ككل زى مثلا:
- regulation of body temperature تنظيم درجه حراره الجسم
ازاااااى ؟
-انه بيوزع الحراره اللى بتنتج من عمليه التمثيل الغذائى على كل اجزاء الجسم
كمان فى حاجه تانيه بتساعد فى كده
-فى الجو الحار مثلا الدم بيروح لل blood vessels اللى فى ال skin كتير فدا بيساعد على التعرق و بتفقد الحراره من الجسم
و كمان فى الجو البارد بيحصل العكس و لما الدم يقل فى ال blood vessels in skin دا بيساعد فى حفظ الحراره فى الجسم
- حاجت تانيه من وظائف الدم ككل ال homeostasis
ازاى؟
blood maintain internal environment of the body constant by maintainance of PH balance and water balance in the body-
انه بيساعد فى الحفاظ على درجه الحموضه و كميه الماء فى الجسم ثابته على المستوى الطبيعى ليهم
origin of blood
يعنى مكونات الدم دى اصلها جى منيين
- اولا الproteins جايه من الliver اللى هى الكبد
خلايا الكبد بتصنعها
- الimmunoglobulins و هى بروتينات موجودة فى البلازما و مسئوله عن جهاز المناعه و تحارب الاجسام الغريبه اللى بتدخل الجسم ....
دى بتنتجها الlymphoid tissue اللى هو زى الspleen الطحال..,,و ال lymph nodes و اللى هتدرسوها بالتفصيل بعدين
- اما الخلايا نفسها RBC و ال WBC و ال platlets بييجو من الstem cells
-ايه stem cell دى
- دى خلايا موجودة فى ال bonemarrow اللى هو نخاع العظم بينتج عنه خلايا الدم
only mature cells leave bone marrow and enter the blood stream
يعنى
- خلايا الbone marrow اللى هى الstem cells لما تكبر و تبقى صالحه كخليه دم ...تسيب الbone marrow و تمشى مع الدم
hemostasis
و دة موضوع لوحده
عبارة عن ايه؟
- هى قدرة الدم انه يحافظ على كميته فى حاله حدوث جرح او ما شابه
و دة بيتم عن طريق تلات خطوات
1- vasoconstriction
2- platelet plug formation
3- formation of blood clot
و دول هاكلمكم عنهم واحدة واحدة
اولا vasoconstriction
- اول ما يحصل جرح فى اى حته فى الblood vessel اللى هو شريان او وريد
- بينقبض على طول
يعنى بيضيق نفسه بيـ contract
1- pain reflex ....و دة رد فعل للألم - الوجع يعنى -
2- local spasm caused by chemical substances secreted by platlets
يعنى ايه الكلام دة
الplatlets بتفرز مواد كيميائيه بتؤدى الى تضييق الشريان local spasm 
ثانيا platlet plug formation
- و دى معناها ان الصفائح الدمويه بتتجمع و تسد الجرح اللى حصل
when collagen is exposed to the blood due to the damage of endothilium*
- الcollagen دى مادة موجودة جوة طبقات ال blood vessel
- لما ال endothilium اللى هى خلايا المبطنة ال blood vessels من جواه تتقطع بتتعرض ال platelets لل الcollagen
- الplatelets بتتجمع على بعضها و تفرز ADP و دى مادة بتخليهم يتجمعوا فوق بعض و يلزقو على بعض
platelets starts to aggregate and secrete ADP that causes platlets surface to become sticky & adhere to each other
- و فيه مادة تانيه اسمها von willebrand factor
و دة بيساعد تجمع الصفايح مع ال collagen أللى حوالين الvessel بيربط بين ال collagen و ال platlets
plateletes contract to close the break by making the 2 edges nearer*
-يعنى الplatelets دى لما تتتجمع ..بتنقبض و تضيق عشان تقرب الناحيتين بتوع الفتحة اللى حصلت تنيجت الجره .. و تضيق الجرح
ثالثا Formationn of blood clot
- A cascade of reactions leads to the formation of thrombin that converts fibrinogen into fibrin threads
cascade = سلسله من التفاعلات ورا بعض
leads to = يؤدى الى
- و دة معناه ان ال thrombin اللى بينتج عن سلسله تفاعلات بيؤدى الى ان مادة اسمها fibrinogen تتحول لfibrin و هو عباره عن threads او خيط ..حبل ..كدة يعنى
fibrin threads are stabilized by crosslinkage*
-يعنى ..الfibrin بيبقى ثابت و مستقر stable عن طريق cross linkage و دى عبارة عن روابط بينها و بين بعض
activation of prothrombin to thrombin depends on the presence of calcium ions*
- الprothrombin دة المادة اللى قبل الthrombin فى سلسله التفاعلات cascade ...
- و دة بيتحول ل thrombin فى وجود ايونات الكالسيوم
formation of prothrombin depends on absorption of vitamin k*
- يعنى الprothrombin بيتكون فى وجود ال vitamin k
هاتاخدو الخطوات و الcascade دة بعد كدة بالتفصيل ان شاء الله
كدة خلصو ال 3 خطوات بتاعت الhemostasis نيجى بعد كدة لحاجة اسمها ال
fibrinolytic system
lytic = تكسير
- و دة معناه تكسير الfibrin بعد ما يتعمل
- ال blood clot اللى هى الجلطه اللى اتكونت و الfibrin ..مش معموله لانها تفضل موجودة على طول
- بتتشال ..او بتتكسر .. بعد ال tissue healing يعنى بعد لما النسيج اللى اتجرح - او اتقطع - دة يتعالج و يرجع زى ما كان
plasmin breaks down fibrin strans and digest certain clotting factors*
- فيه مادة اسمها ال plasmin و دى اللى بتكسر الfibrin و عناصر التجلط التانيه other clotting factors
- الfibrin اللى اتكسر دة ..بيتدخل فى التفاعل اللى بين thrombin و fibrinogen عشان يمنع اى جلطة تانيه تتعمل
- و كمان بيمنع تجمع ال platelets
inhibit platlet plug formation
- ف بكدة مافيش clot زيادة هاتتعمل و القديمه تتشال بعد ما الحرج اتصلح
فيه بقى بعد كدة الادويه اللى بتمنع التجلط
اللى فات دة fibrinolytic system موجود اساسا فى الجسم اما anticlotting drugs دول بيتتاخدو من برة الجسم
anticlotting drugs
زى ايه؟
- أول حاجة aspirin دة بيخلى الplatelets ماتأديش وظيفتها و مايحصلش platelets plug
- حاجة تانيه اسمها heparin
- و coumarin دة anti vitamin k بيعطل وظيفه الvit k اللى مهم فى تكوين ال prothrombin
- و حاجة كمان اسمها steptokinase
دول اسماء مواد كيميائيه ...مالهاش ترجمه
تم بحمد الله وفضله وما كان من توفيق فمن الله وما كان من ذلل او خطأ او نسيان فمني ومن الشيطان راجين الله ان تنال اعجابكم ونشهد الله انها لوجهه الكريم ولا تحرمونا من صالح دعائكم وان شاء الله لقائنا القادم باذن الله مع ماده الهستولوجي
والسلام عليكم ورحمه الله وبركاته